Στα πλαίσια μονοήμερης εκδρομής που διοργανώθηκε από το Σύνδεσμο Πολιτικών Συνταξιούχων Νομού Μεσσηνίας, την Παρασκευή 14-7-2017, με την ευκαιρία της χορήγησης εξήντα πέντε εισιτηρίων για παράσταση στο αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου από την Ομοσπονδία Πολιτικών Συνταξιούχων Ελλάδος, ξεκινήσαμε την εκδρομή μας για Ναύπλιο, Θέατρο Επιδαύρου και παρακολούθηση της παράστασης «Βάκχες» του Ευριπίδη από το ΔΗΠΕΘΕ Λάρισας.

Το θέατρο του Ασκληπιείου της Επιδαύρου οικοδομήθηκε στη δυτική πλευρά του Κυνορτίου όρους, στα τέλη της κλασσικής εποχής, γύρω στο 340-330 π.Χ., στο πλαίσιο της γενικής ανοικοδόμησης του ιερού και χρησιμοποιήθηκε τουλάχιστον έως τον 3^ο αιώνα μ.Χ. ΄Ηταν αφιερωμένο στο θεραπευτή Θεό της Αρχαιότητας Ασκληπιό. Το Ασκληπιείο Επιδαύρου βρίσκεται κοντά στο σημερινό Λυγουριό της Αργολίδας και ανήκει στο Δήμο Επιδαύρου.

Το μοναδικό αυτό μνημείο, το τελειότερο και διασημότερο αρχαίο Ελληνικό θέατρο, το οποίο συνδυάζει την κομψότητα με την τέλεια ακουστική είναι κατά τον Παυσανία, έργο του Πολύκλειτου (του Νεώτερου), του δημιουργού της Θόλου στο ίδιο ιερό. Το μνημείο κτίστηκε για να τελούνται σ΄ αυτό οι μουσικοί, ωδικοί και δραματικοί αγώνες των Ασκληπιείων, μέσο θεραπείας των ασθενών. Υπήρχε η πεποίθηση πως η παρακολούθηση δραματικών παραστάσεων είχε ευεργετικά αποτελέσματα για την ψυχική και σωματική υγεία των ασθενών.

Στα μέσα του 2^ου αιώνα π.Χ., το κοίλο του επεκτάθηκε (το κυρίως θέατρο, το μέρος που προοριζόταν για τους θεατές) και η χωρητικότητά του από περίπου 8.000 αυξήθηκε σε 13.000 – 14.000 θεατές. Την ίδια εποχή διαμορφώθηκε το σκηνικό οικοδόμημα (η σκηνή, ο χώρος των υποκριτών), έτσι ώστε οι ηθοποιοί να παίζουν αποκλειστικά στο λογείο, δηλαδή στην εξέδρα πάνω από το προσκήνιο και όχι πλέον μπροστά σ΄ αυτό.

Το κοίλο του Θεάτρου έχει κατασκευαστεί στην πλαγιά του λόφου με ασβεστολιθικό υλικό ενώ τα αναλήμματά του αποτελούνται από πωρόλιθο. Ένα πλακόστρωτο διάζωμα, πλάτους 1,90 μ. χωρίζει το τμήμα του κοίλου που κτίστηκε πρώτο, από ένα νεότερο τμήμα το Επιθέατρο. Δεκατρείς ακτινωτές κλίμακες οδηγούν στις 34 σειρές εδωλίων (καθίσματα), δώδεκα ίσων κερκίδων του αρχικού τμήματος ενώ το επιθέατρο αποτελείται από 22 κερκίδες και 23 κλίμακες που οδηγούν σε 21 σειρές εδωλίων. Η πρώτη και η τελευταία σειρά του αρχικού τμήματος καθώς και η πρώτη σειρά του νέου έχουν καθίσματα με ερεισίνωτα (πλάτη). ΄Ενας πλακόστρωτος διάδρομος χωρίζει το κοίλο από την κυκλική ορχήστρα (κυκλικός ή ημικυκλικός χώρος, όπου ωρχείτο ο χορός) που έχει διάμετρο 20 μ. στο κέντρο της οποίας σώζεται η βάση για το βωμό του Διονύσου (θυμέλη, πίσω από τη Θυμέλη έπαιρναν θέση ο αυλητής και ο υποβολέας).

Επίσης υπήρχαν κινητοί πίνακες ζωγραφικής, που τοποθετούνταν ανάμεσα σε πεσσούς για τη διαμόρφωση του σκηνικού ανάλογα με το δράμα που παιζόταν. Το σκηνικό οικοδόμημα διακοσμούσαν και γλυπτά, από τα οποία ελάχιστα διασώθηκαν. Η αρμονία αυτού του θεάτρου οφείλεται στον μοναδικό του σχεδιασμό βασισμένο σ΄ ένα κανονικό πεντάγωνο, στο οποίο εγγράφεται η ορχήστρα, καθώς και στη χρήση τριών κέντρων για τη χάραξη των καμπύλων σειρών των εδωλίων του κοίλου. Περίφημη είναι και η ακουστική του θεάτρου αυτού. Το μνημείο έφεραν στο φως οι ανασκαφές του Π. Καββαδία τα έτη 1881-83. Τις ανασκαφές ανέλαβε η αρχαιολογική Εταιρεία. Σημαντικό ρόλο στην πορεία των ανασκαφών είχε η αφιλοκερδής προσφορά των κατοίκων του Λυγουριού, οι οποίοι εκτός από την εργασία που προσέφεραν, παραχώρησαν αφιλοκερδώς τα κτήματά τους που βρίσκονταν πλησίον του αρχαιολογικού χώρου.

Ο πρώτος χώρος που αντικρίζει ο επισκέπτης, άμα φτάσει στο ιερό, είναι τα προπύλαια. Η κατασκευή τους ανάγεται στους μυκηναϊκούς χρόνους, ήταν κτίσμα που το αποτελούσαν δύο στοές με κίονες η καθεμιά, της μιας ήταν ιωνικού και της άλλης κορινθιακού ρυθμού. Το δεύτερο κτίσμα ο ναός του Ασκληπιού που το κτίσιμό του κράτησε πέντε ολόκληρα χρόνια, ναός δωρικού ρυθμού μέσα στο οποίο υπήρχε και το κατασκευασμένο από τον Πάριο καλλιτέχνη Θρασυμήδη άγαλμα του Θεού. Πίσω ακριβώς ήταν η Θόλος που ήταν και το περιφημότερο κτίριο του ιερού. Ακολουθούσαν κι άλλα κτίσματα, όπως το άβατο, ο οίκος των ιερέων, οι ναοί για την ΄Αρτεμη, το ιερό του Απόλλωνα και τέλος το θέατρο.

Το αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου αποτελεί σήμερα πόλο έλξης μεγάλου αριθμού Ελλήνων και ξένων επισκεπτών και χρησιμοποιείται για την παρουσίαση παραστάσεων αρχαίου Δράματος. Η πρώτη παράσταση ήταν η τραγωδία Ηλέκτρα του Σοφοκλή που ανέβηκε το 1938, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη, με πρωταγωνίστριες την Κατίνα Παξινού και την Ελένη Παπαδάκη. Από το 1954 πραγματοποιούνται στο φυσικό τους χώρο κάθε καλοκαίρι παραστάσεις αρχαίου δράματος. Μεγάλοι έλληνες ηθοποιοί και άλλοι καλλιτέχνες έχουν παρελάσει στο χώρο όπως Αλέξης Μινωτής, Θάνος Κωτσόπουλος, ΄Αννα Συνοδινού, η διάσημη ελληνίδα σοπράνο Μαρία Κάλλας κ.α.

Η παράσταση που παρακολουθήσαμε «Βάκχες του Ευριπίδη», είναι μια τραγωδία που γράφτηκε το 407 π.Χ. και που παίχτηκε στην Αθήνα, όπως και η Ιφιγένεια εν Αυλίδι μετά το θάνατο του Ευριπίδη (406 π.Χ.) και σκηνοθετήθηκε από το γιο του ποιητή το 405 π.Χ.

Το έργο έχει γνήσια Διονυσιακή υπόθεση, εξιστορεί δηλαδή την έλευση του Βάκχου (Διονύσου) στη Θήβα κατά την οποία ο Πενθέας φονεύεται από την μητέρα του Αγαύη, διότι αντιστάθηκε στη λατρεία του Θεού. Στο έργο αυτό του Ευριπίδη, συνυπάρχουν το τραγικό, το δραματικό και το θεατρικό στοιχείο. Είναι το μοναδικό έργο της αρχαιότητας, όπου ο Διόνυσος πρωταγωνιστεί ως ανθρωποποιημένος Θεός. Δραματοποιούνται τα Θεοφάνια του Διόνυσου και εξανθρωπίζεται το θείο. Μια καινούργια θρησκεία απειλεί, μια νέα δύναμη εισχωρεί που θέλει να επιβάλει τη δική της λατρεία.

Παρακολουθήσαμε πραγματικά μια πολύ πετυχημένη παράσταση και θεωρούμε ότι η επίσκεψή μας στο αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου εκτός από ψυχαγωγικό είχε και προσκυνηματικό χαρακτήρα.

Ευχαριστούμε την Ομοσπονδία για την προσφορά της και θεωρούμε τη συνεργασία με το Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου ιδιαίτερα επιτυχημένη. Ευχόμεθα και ευελπιστούμε ότι και την επόμενη χρονιά θα μας χορηγηθούν αντίστοιχα εισιτήρια για την παρακολούθηση κάποιας άλλης παράστασης.

Αγγελική Διαμαντοπούλου

Συνταξιούχος Φιλόλογος

Μέλος του Συνδέσμου Πολιτικών

Συνταξιούχων Ν. Μεσσηνίας